Moment śmierci członka rodziny jest niewątpliwie trudnym okresem w życiu dla jego najbliższych. Często okazuje się jednak, iż wraz z taką okolicznością pojawiają się kolejne problemy, którymi mogą być długi zmarłego. W takiej sytuacji warto poznać podstawy dziedziczenia i ewentualny sposób odrzucenia spadku.
Dziedziczenie spadku
Spadek po zmarłym może odziedziczyć każdy członek rodziny. Istnieją dwa rodzaje dziedziczenia: testamentowe oraz ustawowe. Pierwsze odbywa się zgodnie z wolą spadkodawcy wyrażoną w testamencie. Jeżeli natomiast zmarły nie pozostawił po sobie żadnego takiego dokumentu, dziedziczenie odbywa się według regulacji określonych w Kodeksie cywilnym. W takim przypadku pierwszeństwo ma małżonek oraz dzieci spadkodawcy, którzy dziedziczą majątek po równo. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy potomstwa jest czworo lub więcej – wtedy rodzic otrzymuje czwartą część spadku, a reszta zostaje podzielona na jednakowe części między dzieci. Wnuki spadkodawcy dziedziczą jeżeli dziecko zmarłego nie żyje lub zrzeknie się praw spadkowych. Między nich rozdziela się należność rodzica po połowie. Następnie kolejno spadkobiercami mogą zostać: rodzice spadkodawcy, rodzeństwo, zstępni rodzeństwa, dziadkowie oraz zstępni dziadków.
Spadek a długi
Zdarzają się sytuacje, kiedy spadkobierca nie jest świadomy długów zmarłego członka rodziny, ponieważ mógł on oczywiście w tajemnicy zaciągać pożyczki bądź różnego rodzaju zobowiązania. W takim wypadku warto na początku porozmawiać z innymi bliskimi o możliwej wiedzy na temat zadłużenia spadkodawcy, przejrzeć rachunki oraz dokumenty zmarłego. Można także złożyć wniosek w sądzie lub u komornika z prośbą o sporządzenie spisu inwentarza, na podstawie którego jesteśmy w stanie dowiedzieć się o aktywach spadkodawcy. Dziedziczyć można w dwóch formach: przejęcia prostego i przyjęcia z dobrodziejstwem inwentarza. W przypadku pierwszej opcji zobowiązanym jest się do zatrzymania całego spadku łącznie z wszystkimi zobowiązaniami zmarłego i uregulowania długów, odpowiadając całym swoim majątkiem. Dzięki znowelizowanym przepisom jest szansa przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza, czyli odpowiada się za długi tylko w wysokości odziedziczonych dóbr. W Polsce przysługuje także prawo do odrzucenia spadku.
Jak odrzucić spadek?
Istnieje kilka możliwych dróg odrzucenia spadku. Często decydujemy się na to ze względu na wysokość zobowiązań, która przekracza możliwości finansowe spadkobiercy. Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swojego powołania. Oświadczenie takie składa się przed notariuszem lub przed sądem. Wybór sposobu złożenia oświadczenia warto skonsultować z prawnikiem.
Zdarza się i tak, że osoby małoletnie okazują się spadkobiercami – mogą nimi zostać nawet nienarodzone dzieci poczęte w trakcie życia spadkodawcy. W takiej sytuacji rodzic lub opiekun prawny powinien uzyskać zgodę Sądu Rodzinnego na dokonanie czynności odrzucenia spadku imieniem dziecka. Gdy cała rodzina zmarłego zrzeknie się praw spadkowych, majątek wraz z długami dziedziczy gmina, w której spadkodawca mieszkał lub Skarb Państwa, kiedy nie można ustalić miejsca zamieszkania.
Warto jest zatem odpowiedzialnie podejść do sprawy spadku po krewnym, gdyż majątek nierzadko okazuje się być zagrożeniem finansowym dla spadkobiercy i jego rodziny.
