Odpowiedź na pytanie postawione w tytule tego wpisu jest bardzo krótka – nie, zgodnie z przepisami obowiązującymi w naszym kraju matka nie ma większego prawa do sprawowania opieki nad dzieckiem niż jego ojciec. W opinii publicznej nie brakuje jednak głosów zwracających uwagę na to, że w sprawach rozwodowych i dotyczących władzy rodzicielskiej sądy częściej to właśnie matkom przyznają prawa do bezpośredniej opieki nad pociechą. Jak więc wyglądają tu kwestie prawne?
Władza rodzicielska w takim samym stopniu przysługuje zarówno matce, jak i ojcu, i obowiązuje do czasu, aż dziecko osiągnie 18. rok życia. Co jednak dokładnie oznacza to pojęcie? Do czasu wejścia w wiek pełnoletni matka i ojciec mają prawo i obowiązek sprawowania opieki nad pociechą i wychowania jej z poszanowaniem przysługujących jej praw oraz godności. Zarządzają też majątkiem dziecka.
Ograniczenie lub pozbawienie prawa do opieki nad dzieckiem
Władza rodzicielska może zostać odebrana zarówno matce, jak i ojcu w kilku przypadkach, które w takim samym stopniu dotyczą obojga z nich. Powodami do ograniczenia praw do opieki nad dzieckiem najczęściej są skrajne nadużycia i nieodpowiedzialność, narażające podopiecznego na niebezpieczeństwo, a także tzw. trwałe przeszkody (śmierć matki lub ojca, kara więzienia, przewlekła choroba). W przypadku, gdy te przesłanki nie występują, ale opiekunowie decydują się na rozwiązanie związku małżeńskiego, sąd może zdecydować o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej oraz o tym, jaki jej zakres przysługuje matce, a jaki ojcu.
Co ma znaczenie przy przyznawaniu praw do opieki na dzieckiem
Podczas podejmowania decyzji sąd w pierwszej kolejności kieruje się szeroko rozumianym dobrem dziecka. Jeśli sprawa dotyczy starszego dziecka, jego preferencje mają bardzo duże znaczenie przy orzekaniu o opiece. Więź emocjonalna jest kluczowym czynnikiem podczas orzekania o zakresie władzy rodzicielskiej i decydowania o tym, z kim dziecko zamieszka do osiągnięcia pełnoletności. Dopiero później pod uwagę brane są warunki rozwoju, jakie zapewnić może ojciec lub matka, a także osobista i finansowa sytuacja obojga z nich. Prawdą jest, że jeśli dziecko ma zaledwie kilka lub kilkanaście miesięcy, to prawdopodobieństwo tego, że zostanie przy matce, jest większe.